Köp wagt ozal ähli yklymlar Pangea diýilýän bir ýerde jemlenipdi.Pangea takmynan 200 million ýyl ozal bölünipdi we bölekleri tektoniki plitalara aýlandy, ýöne baky däl.Kontinentler uzak geljekde ýene birleşer.8-nji dekabrda Amerikanyň geofiziki bileleşiginiň ýygnagynda onlaýn afişa sessiýasynda hödürlenjek täze gözleg, kontinentiň geljekdäki ýeriniň Eartheriň ýaşaýyş şertlerine we howanyň durnuklylygyna uly täsir edip biljekdigini görkezýär.Bu açyşlar beýleki planetalarda ýaşaýyş gözlemek üçinem möhümdir.
Neşir etmek üçin hödürlenen gözleg, uzak geljekki superkontinentiň howasyny ilkinji bolup görkezdi.
Alymlar indiki superkontinentiň nähili boljakdygyny ýa-da nirede ýerleşjekdigini bilenoklar.Mümkinçilikleriň biri, 200 million ýylda Antarktidadan başga ähli yklymlar Demirgazyk polýusyň golaýynda birleşip, ýokary kontinenti emele getirip biler.Anotherene bir ähtimallyk, “Aurikanyň” takmynan 250 million ýyl töweregi ekwatoryň töweregine öwrülen ähli yklymlardan emele gelip biler.
Aerokarky materik Aurika (ýokarda) we Amasiýanyň ýerleri nähili paýlanýar.Geljekdäki ýer gurluşlary häzirki kontinental meýilnamalar bilen deňeşdirilende çal reňkde görkezilýär.Surat karzy: Way we ş.m.2020
Täze gözlegde, gözlegçiler bu iki ýer konfigurasiýasynyň global klimat ulgamyna nähili täsir etjekdigini modellemek üçin 3D global klimat modelini ulandylar.Bu gözleg, NASA-nyň Kolumbiýa uniwersitetiniň Earther institutynyň bir bölegi bolan NASA-nyň Goddard kosmos barlaglary institutynyň fizigi Maýkl Waý tarapyndan ýolbaşçylyk edildi.
Topar Amasýa bilen Aurikanyň atmosfera we okean aýlanyşyny üýtgetmek arkaly howanyň başgaça täsir edýändigini anyklady.Aurika ssenarisinde ähli yklymlar ekwatoryň töwereginde jemlenen bolsa, Earther 3 ° C çenli gyzyp biler.
Amasýa ssenarisinde polýuslaryň arasynda ýeriň ýoklugy, polýuslaryň töwereginde ýer toplanmagy sebäpli häzirki wagtda ekwatordan polýuslara ýylylygy daşaýan ummanyň konweýer kemerini bozar.Netijede, polýuslar has sowuk bolar we ýylyň dowamynda buz bilen örtüler.Bu buzlaryň hemmesi kosmosa ýylylygy görkezýär.
Amasýa bilen “has köp gar ýagýar” diýip, Way düşündirdi."Sizde buz örtükleri bar we planetany sowatmaga ýykgyn edýän buz albedo seslenmesini alýarsyňyz."
Waý, sowuk temperaturadan başga-da, Amasýa ssenariýasynda deňiz derejesiniň pes bolup biljekdigini, buz suwlarynyň köpüsine duzak galyp biljekdigini we garly şertleriň ekin ösdürip ýetişdirmek üçin kän ýeriň ýokdugyny aňladyp biljekdigini aýtdy.
Beýleki bir tarapdan, Ourika plýa beacha gönükdirilen bolup biler diýýär.Ekwatorda has ýakyn Earther ol ýerde has güýçli gün şöhlesini siňdirerdi we atmosphereeriň atmosferasyndan ýylylygy görkezýän polýar buz ýapgylary bolmazdy, şonuň üçin global temperatura has ýokary bolardy.
Way Aurikanyň kenar ýakasyny Braziliýanyň jennet kenarlary bilen deňeşdirse-de, “içerde gaty gurak bolup biler” diýip duýduryş berýär.Landerleriň köpüsiniň oba hojalygy üçin amatlydygy kölleriň paýlanyşyna we ýagyşyň görnüşlerine bagly bolar - bu makalada görkezilmedik, ýöne geljekde öwrenilip bilinjek jikme-jiklikler.
Gyşda we tomusda Aurika (çepde) we Amasýada gar we buz paýlanyşy.Surat karzy: Way we ş.m.2020
Modeller, Orica sebitiniň 99,8 göterimi bilen deňeşdirilende, Amazon sebitiniň takmynan 60 göteriminiň suwuk suw üçin amatlydygyny görkezýär - beýleki planetalarda ýaşaýyş gözlemegine kömek edip biljek açyş.Astronomlaryň ýaşap boljak dünýäleri gözlänlerinde seredýän esasy faktorlaryndan biri, suwuk suwuň planetanyň üstünde ýaşap biljekdigi.Bu beýleki dünýäleri modelleşdirenlerinde, ummanlar bilen doly örtülen ýa-da häzirki Earthere meňzeş topografiýa eýe bolan planetalary ýasamaga ýykgyn edýärler.Şeýle-de bolsa, täze gözleg doňdurma bilen gaýnagyň arasynda “amatly” zonada temperaturanyň düşýändigini ýa-da ýokdugyny kesgitläniňde ýeriň ýerleşişine üns bermelidigini görkezýär.
Beýleki ýyldyz ulgamlarynda planetalarda gury ýerleriň we ummanlaryň hakyky paýlanyşyny kesgitlemek üçin alymlara on ýyl ýa-da ondanam köp wagt gerek bolsa-da, gözlegçiler howanyň modelleri üçin potensial ýaşaýyş mümkinçiligini çaklamaga kömek edip biljek gury ýer we umman maglumatlary kitaphanasynyň bolmagyna umyt baglaýarlar.planetalar.goňşy dünýäler.
Bu gözlegiň awtorlary Hanna Deýwis we Lissabon uniwersitetinden Joao Duarte we Uelsdäki Bangor uniwersitetinden Mattias Grein.
Salam Sara.Goldene altyn.Againer täzeden üýtgäp, köne okean basseýnleri ýapylyp, täze açylanda howanyň nähili boljakdygy.Bu üýtgemeli, sebäbi şemallaryň we ummanyň akymlarynyň üýtgejekdigine, geologiki gurluşlaryň üýtgejekdigine ynanýaryn.Demirgazyk Amerika platasy günorta-günbatara çalt hereket edýär.Ilkinji Afrika plastinkasy Europeewropany gabady, şonuň üçin Türkiýede, Gresiýada we Italiýada birnäçe ýer titremesi boldy.Iňlis adalarynyň haýsy tarapa gidýändigini görmek gyzykly bolar (Irlandiýa Günorta Pacificuwaş ummanyndan ummanyň sebitinden gelip çykýar. Elbetde 90E seýsmiki zonasy örän işjeň we Hindi-Awstraliýa platasy hakykatdanam Hindistana tarap hereket edýär.
Iş wagty: Maý-08-2023