Sahypamyzdaky baglanyşyklardan satyn alanyňyzda şahamça komissiýalaryny gazanyp bileris.Ine, bu nähili işleýär.
Täze gözleg, Demirgazyk polýusyň Kanada Arktikasyndaky adaty öýünden Sibire tarap egilýändigini görkezdi, sebäbi ýadro mantiýanyň araçäginde çuňlukda gizlenen iki sany ullakan topar söweş alyp barýar.
Kanadanyň we Sibiriň astyndaky otrisatel magnit akymynyň bu ýerleri, ýeňiji bolmak ugrundaky göreşe gatnaşýar.Damjalar magnit meýdanynyň görnüşini we güýjüni üýtgedensoň, ýeňiji bolýar;Gözlegçiler Kanadanyň aşagyndaky suw massasynyň 1999-njy ýyldan 2019-njy ýyla çenli gowşaýandygyna garamazdan, Sibirdäki suw massasynyň 1999-njy ýyldan 2019-njy ýyla çenli birneme köpelendigini anykladylar. Gözlegçiler: "Bu üýtgeşmeler bilelikde Arktikanyň Sibire tarap süýşmegine sebäp boldy" okuwda.
Beýik Britaniýanyň Lids uniwersitetiniň geofizika boýunça baş gözlegçisi we dosenti Fil Liworm e-poçta hatynda "Munuň ýaly zady öň görmändik" -diýdi.
Alymlar ilkinji gezek 1831-nji ýylda Demirgazyk polýusy (kompasyň iňňesi ýerleşýän ýeri) açanlarynda, Kanadanyň demirgazygyndaky Nunawutda ýerleşýärdi.Gözlegçiler tiz wagtdan demirgazyk magnit polýusynyň süýşmäge meýilli, ýöne adatça gaty uzak däldigine düşündiler.Gözlegçiler öz gözleglerinde 1990-2005-nji ýyllar aralygynda magnit polýuslarynyň hereket edýän tizligi taryhy tizliginden ýylda 9 mil (15 kilometr) -den 37 kilometre (60 kilometre) geçendigini mälim etdiler.
2017-nji ýylyň oktýabr aýynda magnit demirgazyk polýus gündogar ýarym şarda halkara sene çyzygyny geçip, geografiki demirgazyk polýusyň 242 mil (390 km) aralygynda geçdi.Soňra demirgazyk magnit polýusy günorta hereket edip başlaýar.Şeýle bir köp zat üýtgedi welin, 2019-njy ýylda geologlar uçaryň nawigasiýasyndan başlap, GPS smartfonyna çenli ähli zady öz içine alýan kartany dünýäniň täze magnit modelini bir ýyl ir çykarmaga mejbur boldular.
Arktikanyň näme üçin Kanadadan Sibire gidendigini çaklamak mümkin.Liwormor we kärdeşleri damjalaryň günäkärdigine düşünýänçä boldy.
Magnit meýdany Eartheriň çuň daşky ýadrosynda aýlanýan suwuk demir arkaly emele gelýär.Şeýlelik bilen, çişýän demiriň massasynyň üýtgemegi magnit demirgazygynyň ýagdaýyny üýtgedýär.
Şeýle-de bolsa, magnit meýdany ýadro bilen çäklenmeýär.Liwormoryň pikiriçe, magnit meýdany çyzyklary fromerden çykýar.Görnüşi ýaly, bu damjalar bu setirleriň peýda bolan ýerinde peýda bolýar."Magnit meýdan çyzyklaryny ýumşak spagetti diýip pikir etseňiz, tegmiller Eartherden çykýan spagetti böleklerine meňzeýär" -diýdi.
Gözlegçiler 1999-njy ýyldan 2019-njy ýyla çenli Kanadanyň aşagyndaky çeňňegiň gündogardan günbatara tarap uzalyp, iki sany ownuk birleşmä bölünip, 1970-nji we 1999-njy ýyllar aralygyndaky esasy akymyň gurluşynyň üýtgemegi sebäpli ýüze çykandygyny anykladylar. Gözlegçiler gözlegde beýleki, ýöne umuman aýdylanda, uzalma “Kanadanyň ýer ýüzündäki gowşamagyna goşant goşdy” -diýdi.
Mundan başga-da, bölünişik sebäpli Kanadanyň has ýiti ýeri Sibiriň birine ýakynlaşdy.Gözlegçiler, bu bolsa öz gezeginde Sibir ýerini güýçlendirdi.
Şeýle-de bolsa, gözlegçiler bu iki blokda deňagramlylygyň bardygyny, şonuň üçin “häzirki konfigurasiýa diňe ownuk düzedişler Demirgazyk polýusyň Sibire tarap häzirki tendensiýasyny üýtgedip biler” -diýdi.Başga bir söz bilen aýdylanda, bir nokada iteklemek magnit demirgazygy Kanada iberip biler.
Demirgazyk polýusdaky öňki magnit polýus hereketiniň täzeden gurulmagy, iki damjanyň, käte üçüsiniň wagtyň geçmegi bilen Demirgazyk polýusyň ýagdaýyna täsir edendigini görkezýär.Gözlegçileriň pikiriçe, soňky 400 ýylda damjalar Demirgazyk polýusyň Kanadanyň demirgazygynda uzak durmagyna sebäp boldy.
Gözlegçiler gözlegde: "Emma soňky 7000 ýylyň dowamynda [Demirgazyk polýus] geografiki polýusyň nädogry ýerini görkezmän ýalňyş aýlanana meňzeýär" -diýdi.Modeliň pikiriçe, miladydan öňki 1300-nji ýyla çenli polýus hem Sibire tarap süýşüpdir.
Ondan soň näme boljakdygyny aýtmak kyn."Biziň çaklamamyz polýuslaryň Sibire tarap hereket etmegini dowam etdirer, ýöne geljegi çaklamak kyn we biz anyk bilip bilmeris" -diýdi.
Bu çaklama, “ýakyn birnäçe ýylda Eartheriň üstündäki we kosmosdaky geomagnit meýdanyna jikme-jik gözegçilik etmek” esasynda amala aşyrylar.
Çäkli wagt üçin, iň köp satylýan ylmy alsurnallarymyza aýda 2.38 dollar ýa-da ilkinji üç aýyň adaty bahasyndan 45% arzan bahadan ýazylyp bilersiňiz.
Laura arheologiýa we durmuşyň ownuk syrlary üçin “Live Science” -iň redaktory.Şeýle hem paleontologiýa ýaly umumy ylymlar barada hasabat berýär.Işleri “Nýu-Yorkork Taýms”, “Scholastic”, “Popular Science” we autizm gözleg web sahypasy “Spectrum” -da ýerleşdirildi.Professional istsurnalistler birleşiginden we Waşington gazet neşirýat birleşiginden Sietl şäheriniň golaýyndaky hepdelik gazetde hasabat berýändigi üçin köp sanly baýrak aldy.Laura Sent-Luisdäki Waşington uniwersitetinden Iňlis edebiýaty we psihologiýasy boýunça bakalawr derejesini we Nýu-Yorkork uniwersitetinden ylym ýazmak boýunça magistr derejesini aldy.
“Live Science” halkara media topary we öňdebaryjy sanly neşirýatçy “Future US Inc” -iň bir bölegidir.Korporatiw web sahypamyza giriň.