Täze ummanyň gözlegleri, Antarktidanyň ereýän suwlarynyň Eartheriň howasyna gönüden-göni täsir edýän çuň okean akymlaryny haýallaşdyrýandygyny görkezýär.
Gäminiň ýa-da uçaryň gämisinden seredeniňde, dünýä ummanlary birmeňzeş bolup görünmegi mümkin, ýöne ýeriň aşagynda köp zat bar. Uly derýalar tropiki ýerlerden Arktikada we Antarktidada ýylylygy göterýär, bu ýerde suw sowap, soň ýene ekwata tarap akýar. Demirgazyk Amerikanyň we Europeewropanyň gündogar kenarlarynda ýaşaýan adamlar Aýlag akymy bilen tanyş. Şeýle bolmasa, bu ýerler ýaşap bolmazdy, ýöne häzirki ýagdaýlaryndan has sowuk bolardy.
Bu animasiýa global turbageçirijiniň ýoluny görkezýär. Gök oklar çuň, sowuk, dykyz suw akymynyň ýoluny görkezýär. Gyzyl oklar has ýyly, has dykyz ýerüsti suwlaryň ýoluny görkezýär. Hasaplamalara görä, “paket suw” global konweýer kemerinden syýahatyny tamamlamak üçin 1000 ýyl gerek bolup biler. Surat çeşmesi: NOAA
Okean akymlary, başgaça aýdylanda, awtoulagyň sowadyş ulgamy. Eger bir zat sowadyjynyň adaty akymyny bozsa, motoryňyzda erbet bir zat bolup biler. Okean akymlary bozulsa, Earther ýüzünde-de şol bir zat bolýar. Diňe Eartheriň gury ýer temperaturasyny kadalaşdyrmak bilen çäklenmän, deňiz durmuşy üçin zerur iýmitleri hem üpjün edýär. Oveokarda NOAA tarapyndan berlen diagramma, okean akymlarynyň işleýşini düşündirýär. Aşakda NOAA-nyň dilden düşündirişi.
"Termohalin aýlanyşygy, Global konweýer diýlip atlandyrylýan bütindünýä okean akymlarynyň ulgamyny herekete getirýär. Konweýer kemeri Demirgazyk Atlantikanyň polýuslarynyň golaýyndaky okeanyň üstünde başlaýar. Bu ýerde suw Arktikanyň temperaturasy sebäpli salkynlaşýar. Şeýle hem duzlaşýar, sebäbi deňiz buzlary emele gelende duz doňup bilmeýär we daş-töweregindäki suwlara çümýär. toklar.
"Bu çuň suw günorta, yklymlaryň arasynda, ekwatoryň üsti bilen Afrikanyň we Günorta Amerikanyň ujuna çenli hereket edýär. Okean akymlary Antarktidanyň gyralarynda aýlanýar, suw Demirgazyk Atlantikadaky ýaly täzeden sowap, gark bolýar. Şeýlelik bilen, konweýer kemeri" zarýadlanýar ". Antarktidanyň töwereginde aýlanyp, konweýer guşagyndan iki bölek aýrylyp, demirgazyga öwrülýär.
"Demirgazykdan ekwata tarap süýşüp baranymyzda, iki bölek bölünýär, gyzýar we ýer ýüzüne çykanlarynda has dykyz bolýar. Soňra günorta we günbatara Günorta Atlantika we ahyrsoňy Demirgazyk Atlantik şäherine gaýdýarlar.
"Konweýer kemerleri ýel ýa-da gelgit akymlaryndan (sekuntda onlarça ýüz santimetr) has haýal hereket edýär (sekuntda onlarça ýüzlerçe santimetr). Islendik kub metr suwuň ýer ýüzüne syýahatyny tamamlamak üçin 1000 ýyl töweregi wagt gerek boljakdygy çak edilýär. Konweýer kemeriniň syýahaty Mundan başga-da, konweýer kemeri köp mukdarda suw daşaýar - Amazon derýasynyň akymyndan 100 esse köp.
"Konweýer kemerleri, şeýle hem dünýä okeanlarynda ýokumly maddalaryň we kömürturşy gazynyň welosiped sürmeginiň möhüm bölegidir. Armyly ýerüsti suwlar ýokumly maddalarda we kömürturşy gazynda azalýar, ýöne konweýer kemerinden çuň gatlaklar ýa-da substratlar hökmünde geçip, ýene-de baýlaşdyrylýar. Dünýä azyk zynjyrynyň esasy.
"Tebigat" theurnalynda 29-njy martda çap edilen täze gözleg Antarktidanyň gyzmagy bilen ereýän buzluklaryň suwunyň 2050-nji ýyla çenli bu äpet ummanyň akymlaryny 40 göterim haýalladyp biljekdigini görkezýär. Netijede Eartheriň howasynda hakykatdanam ýok üýtgeşiklikler bolar. Muňa gowy düşünilýär, ýöne gurakçylygyň, suw joşmalarynyň we deňiz derejesiniň ýokarlanmagyna sebäp bolup biler. Gözlegler, ummanyň akymlarynyň haýallamagynyň dünýäniň howasyny asyrlar boýy üýtgedip biljekdigini görkezýär. Bu bolsa öz gezeginde deňiz derejesiniň has çalt ýokarlanmagy, howa şertleriniň üýtgemegi we möhüm iýmit çeşmelerine girmezden aç deňiz durmuşynyň potensialyny öz içine alýan birnäçe netijelere sebäp bolup biler.
Täze Günorta Uels uniwersitetiniň Howanyň üýtgemegi boýunça gözleg merkeziniň professory we "Tebigat" inurnalynda çap edilen gözlegiň awtorlary, professor Matt Angliýa tutuş ummanyň akymynyň häzirki çökmek ugrundadygyny aýtdy. "Geçmişde bu siklleriň üýtgemegi üçin 1000 ýyldan gowrak wagt gerekdi, ýöne indi birnäçe onýyllyk gerek. Bu biziň pikir edişimizden has çalt bolup geçýär, bu sikller haýallaýar. Uzak möhletleýin ýok bolmak barada gürleşýäris. Suwly köpçülik." “
Çuň okean akymlarynyň haýallamagy, okeanyň düýbüne çümüp, soňra demirgazyga akýan suwuň mukdary bilen baglanyşyklydyr. Öň Täze Günorta Uels uniwersitetiniň we häzirki wagtda Massaçusets Tehnologiýa Institutynyň doktory Çian Li Angliýa tarapyndan utgaşdyrylan gözlegiň esasy awtory. Ykdysady çökgünlik “ummanyň yssy, süýji suw, kislorod, uglerod we ýokumly maddalara bolan täsirini düýpgöter üýtgeder we geljekki asyrlaryň dowamynda bütin okeanlara täsir eder” diýip awtorlar ýazýarlar. Bir täsir ýagyşyň düýpgöter üýtgemegi bolup biler - Käbir ýerlerde aşa köp ýagyş bolýar, käbirleri bolsa az bolýar.
"Biz bu ýerlerde öz-özüňi güýçlendiriji mehanizmler döretmek islemeýäris" -diýip, haýal haýallyk çuň ummany kisloroddan mahrum edip, täsir etdi. Deňiz jandarlary ölenlerinde, okeanyň düýbüne çümüp, dünýä okeanlarynda aýlanýan suwa ýokumly maddalar goşýarlar. Bu ýokumly maddalar dikeldiş döwründe gaýdyp gelýär we fitoplankton üçin iýmit bolup hyzmat edýär. Bu deňiz iýmit zynjyrynyň esasydyr.
Awstraliýa hökümetiniň Arkalaşygyň ylmy we senagat gözleg guramasynyň okeanograf we Günorta ummanyň hünärmeni, doktor Stiw Rintoul deňiz dolanyşygynyň haýallamagy bilen fitoplankton önümçiligine täsir edip, az mukdarda ýokumly ýokarky okeana gaýdyp geljekdigini aýtdy. asyr.
"Aýlanyş aýlanyşygy haýallansoň, diňe Antarktidanyň töwereginde ereýän suwlaryň goýberilmegini togtatmak bilen täzeden başlap bileris, bu bolsa has sowuk howanyň gerekdigini, soň bolsa täzeden başlamagyna garaşmalydygymyzy görkezýäris. Parnik gazlarynyň zyňyndylaryny näçe uzak garaşsak, şonça-da köp üýtgeşiklikler etmeli bolarys.
Okeanograf we Potsdam Howanyň täsiri boýunça gözleg institutynyň Earther ulgamy derňewiniň başlygy, professor Stefan Rahmstorf täze gözlegiň “ýakyn onýyllyklarda Antarktidanyň töweregindäki howanyň hasam gowşamagynyň mümkindigini” görkezýändigini aýtdy. BMG-nyň esasy howa hasabatynda eriş suwlarynyň çuň okeana nähili täsir edýändigini görkezmeýänligi sebäpli “möhüm we köpden bäri kemçilikler” bar. "Ereýän suw, ummanyň bu ýerlerinde duzuň düzümini azaldýar, suwy has dykyz edýär, şonuň üçin suwy çümdürmek we çykarmak üçin ýeterlik agram bolmaz".
Ortaça global temperaturanyň ýokarlanmagy bilen, ummanyň akymlarynyň haýallaşmagy bilen planetany sowatmak üçin geoineringenerçilik zerurlygynyň arasynda baglanyşyk bar. Bularyň ikisinde-de dünýäniň köp ýerinde adamlaryň durmuşyna zyýanly netijeler getirip biljek gaty garaşylmadyk netijeler bolar.
Elbetde, çözgüt kömürturşy gazyny we metanyň zyňyndylaryny düýpgöter azaltmakdyr, emma dünýä liderleri bu meseleleri agressiw çözmekde haýal hereket etdiler, sebäbi munuň özi gazylyp alynýan ýangyç üpjün edijileriniň yza çekilmegine we gazylyp alynýan ýangyja bil baglaýan alyjylaryň gahar-gazabyna sebäp bolar. Fuelangyç awtoulaglary ýangyçlandyrýar, jaýlary gyzdyrýar we interneti güýçlendirýär.
Amerikanyň Birleşen Ştatlary sarp edijilere gazylyp alynýan ýangyjyň ýakylmagy sebäpli çekilen ýitgileriň öwezini dolmak meselesine çynlakaý çemeleşse, kömür bilen işleýän elektrik stansiýalarynyň elektrik energiýasynyň bahasy iki esse ýa-da üç esse artar we benziniň bahasy bir gallon 10 dollardan geçer. Aboveokardakylardan haýsydyr biri ýüze çyksa, saýlawçylaryň aglaba köplügi gowy günleri yzyna getirmegi wada berýän kandidatlara ses bererler. Başga bir söz bilen aýdylanda, nämälim geljege tarap gitmegimizi dowam etdireris we çagalarymyz we agtyklarymyz haýsydyr bir manyly hereket etmezligimiziň netijelerine duçar bolarlar.
Professor Rahmstorff Antarktidadaky eriş suwlarynyň mukdarynyň köpelmegi bilen baglanyşykly umman akymlarynyň haýallaşmagynyň ýene bir aladaly tarapynyň, çuň okeanda saklanyp bilinýän kömürturşy gazynyň mukdaryna täsir edip biljekdigini aýtdy. Uglerod we metanyň zyňyndylaryny azaltmak arkaly bu ýagdaýy gowşatmaga kömek edip bileris, ýöne munuň üçin syýasy erkiň bardygyny görkezýän subutnamalar az.
Stiw Floridadaky öýünden ýa-da güýç ony alyp biljek ýerinde tehnologiýanyň we durnuklylygyň kesişmesi barada ýazýar. Ol “oýanandygyna” buýsanýardy we aýnanyň näme üçin döwülendigine gyzyklanmaýardy. 3000 ýyl mundan ozal Sokratyň aýdan sözlerine berk ynanýar: "Üýtgemegiň syry ähli güýjüňizi köne söweşlere däl-de, täzesini gurmaklyga gönükdirmekdir."
Wadden deňzindäki armut agajy piramidasy, goldap bilýän emeli rifleri döretmegiň üstünlikli usulydygyny subut etdi…
“CleanTechnica” -nyň gündelik e-poçta habar býulletenine ýazylyň. Googlea-da Google News-da yzarlaň! Sammit superkompýuterinde ýerine ýetirilen simulýasiýa…
Deňziň üstündäki ýyly temperatura, durmuşy goldamagyň açary bolan ýokumly maddalaryň we kislorodyň garyşmagyny bozýar. Üýtgetmek mümkinçiligi bar ...
© 2023 CleanTechnica. Bu sahypada döredilen mazmun diňe güýmenje maksatly. Bu web sahypasynda öňe sürlen pikirler we teswirler, “CleanTechnica” -nyň, onuň eýeleriniň, hemaýatkärleriniň, şahamçalarynyň ýa-da golçur kärhanalarynyň pikirlerini görkezip bilmez.